Een proces in de hersenen

Zinnen-Beelden-Vier-Momenten-0

Opgenomen in: Bertram Westera, Zinnen Beelden - Vier Momenten. Uitgeverij Skandalon, Vught 2009

Zinnen-Beelden-Vier-Momenten-1

‘Mijn moeder was een Vlaamse vluchtelinge uit de Eerste Wereldoorlog. Haar pleegouders hadden in Boxtel een zaak in brood en banket. Ze wilde non worden, maar na de eerste wijding verloor ze haar roeping en trad ze uit de orde. Terug in de bakkerij ontmoette ze mijn vader, toen die daar bakkersknecht werd. Ik was erg op mijn ouders gesteld, niet minder op ‘ons Jo’, die als liefdevolle hulp in de huishouding vele jaren als een tweede moeder voor mij zorgde. Opgegroeid tussen vrouwen -mijn moeder, mijn min en mijn tweelingzus - vond ik het zonder meer verschrikkelijk, toen mijn ouders het wijs vonden, mij naar een internaat in Venray te zenden.’

‘Het wás ook vreselijk. Allemaal jongens. De groten zaten aan de kleinen. In het geniep natuurlijk. En regels en discipline, geen kus, geen vrouwelijke aai over je lijf. Daar is mijn overgevoeligheid voor regels, voor autoriteit ontstaan. Dat is zo gebleven, hoewel ikzelf docent geworden ben. Ook in de relatieve sfeer voel ik me vrij snel door regels en beperkingen ontregeld. Ik heb verschillende relaties gehad, de langste - mijn huwelijk - duurde 23 jaar. Het einde daarvan is de tweede grote breuklijn in mijn leven, vergelijkbaar met mijn vertrek naar de kostschool.’

‘Ik spijbelde uitzonderlijk veel op de H.B.S-afdeling van het Eindhovense Sint-Joriscollege. Ik reisde per trein vanuit Boxtel naar Eindhoven, maar als ik daar was, reisde ik meteen weer terug. En weer heen, en weer terug, enzovoort. Hele dagen zat ik in de trein vooral kranten te lezen en versjes te schrijven. Ik moet zeker het wereldrecord spijbelen hebben gebroken. Ik had dan wel niet een hekel aan school, maar wel aan de dodelijke regelmaat, en ja, natuurlijk ook aan autoriteit. De directeur, niet de minste: Doctor Gerard Knuvelder, was een streng heer. Ik moest nogal eens bij hem op het matje verschijnen. Daar is zeker niet mijn passie voor onze taal opgeborreld.’

‘Ik kan niet uit de voeten met een systeem dat in laatste instantie onderworpen is aan een God. Weer dat autoriteitsprobleem van mij: waarom zou ik van een God afhankelijk moeten zijn. Natuurlijk: geen enkel antwoord op de vraag waar het om gaat, is sluitend. Altijd kom je terecht bij wat ze ‘een onbenoembare oorsprong’ noemen. Alleen - waarom zou je dat ‘God’ noemen? Als ik al moet geloven in de ene waarheid waar het in veel gepraat over God op neerkomt, voel ik me enigszins verwant met Cusanus, de middeleeuwse denker en kardinaal. Hij ontwikkelde begrippen als de coincidentia oppositorum, het overeenkomen van tegenstelde zaken in een oneindig ver punt, te weten God, en de docta ignorantia (1440), de "geleerde onwetendheid". Met dit laatste concept betoogde hij dat de menselijke kennis van God het slechts mogelijk maakt om van God te zeggen wat hij níet is.

‘Ouder - kindrelatie, intimiteit, Eros en Thanatos zijn constanten in mijn werk. Het zijn de constanten in de levens van mensen. Ik weet niet zo goed waarover ik beter zou moeten schrijven. Ik weet overigens niet waar de inspiratie voor een gedicht vandaan komt, hoe het komt dat je de indruk hebt, dat een gedicht zichzelf schrijft buiten jou om, hoewel het vinden van woorden toch niet veel anders kan zijn dan een proces in de hersenen.’

Victor Vroomkoning Tachtig, Zijn mooiste gedichten/ Intiem bestaan, over de poëzie van Victor Vroomkoning Gebroken WitVrije ValParenOmmezienDodemontStapelenHet formaat van waterlandBij verstekVerloren spraakIJsbeerbestaanLippendienstOud zeerEcho van een echoKlein MuseumDe laatste dingenDe einders tegemoetOorlogsgeweld in OoijpolderMijn overbuurvrouw is een meeuwLevensbericht Wam de MoorHet Nijmegengevoel Langs brede rivierenOranjesingel 42 Het BenedenstadsliedIk wou dat ik een vogel wasViering 80ste verjaardag op 6 oktober 2018Vluchtelingen in de stadVroom, frivool, VileinIlja Leonard PfeijfferOmtrent VincentGelderlandDe 100 mooiste wielergedichtenVan Hugo Claus tot Ramsey NasrAvenueDe eerste eeuw van BoonDe Nederlandse poëzie in pocketformaatBoem Paukeslag!Tijd is niks, Plaats bestaatOlifant in BoaDe bruiloft van KanaSchijndel belicht en gedichtPoëzie & beeldenStadsdichters bijeenLuister - Rijk - KijkenArnhem-NijmegenAgenda 2007TransfiguratieVers verpaktVerstild Nijmegen, Agenda 2006Waar ik naar verlang vandaagHet liefste wat ik heb25 jaar Nederlandstalige poëzie 1980-2005Agenda 20051944 - Brabants Centrum - 2004Alles voor de liefdeNooit te vangen met haar eigen penNavel van ’t landSpiegel van de moderne Nederlandse en Vlaamse dichtkunst10 Jaar NijmegenprentDe geur van ieder seizoenHet is vandaag de datumDe mooiste sonnetten van Nederland en VlaanderenHoe wordt je halfopen mond gedichtRoute 65Het mooiste gedichtBr.O.Nr.Geen dag zonder liefdeInversZie de stille minuut van de roosGroesbeekOmmetje DukenburgEen proces in de hersenenKeer dan het getij en schrijf!Circuit des SouvenirsSchrijversportrettenDodemontStapelenHet formaat van waterlandBij verstekIJsbeerbestaanTurning TidesEen zucht als vluchtig eerbetoon