De vrouwen van Terwindt

Front -Handtekeing-van-Terwindt

Pagina_terwindt_32_.jpgDeze tekst schreef ik voor ‘De handtekening van Robert Terwindt’, uitgave van Kunstmagazijn BV te Nijmegen, ten doop gehouden op 28 oktober 2017 bij boekhandel Dekker van de Vegt te Nijmegen waar ik ook werd geïnterviewd. ( svp foto van bijzonder omslag , en blz. 32 ).

De vrouwen van Terwindt


Rob en ik zijn leeftijdgenoten, dat helpt bij een vriendschap, er is veel vanzelfsprekend en daarover kun je zwijgen. Met hem was het direct van man tot man, toen wij beiden nog volop spreken konden. Door de telefoon, soms een uur lang, in zijn ateliers, wel uren aaneen, in gezelschap als we bijeen kropen. Zijn al gauw hese stem maakte het gesprek gemakkelijk intiem, ook de woorden die hij koos. Aan anekdotes hadden we zelden gebrek; vermakelijk meestal waren ze, soms tegen het randje aanschurkend maar altijd aan de goede kant. Je zou die in zijn doeken terug kunnen lezen, er frases uit op kunnen diepen. Een doek als een boek. Op zijn atelier lag er vaak een open, een boek. Daar zei hij dan wat over als je ernaar vroeg. Het overige liet hij aan jou over. Niet anders was het met het doek dat hij onder handen had, tegen de ezel van dienst aanlag.

We spraken niet weinig over vrouwen: de voortdurende, de heimelijke, de onbestaande, de onbestaanbare. In ons leven, in zijn werk. We zijn er op mijn aandringen enige tijd geleden eens goed voor gaan zitten: voor een verhelderende blik op zijn vrouwen. De neerslag van zijn antwoorden op mijn vragen, komt op het volgende weer:

“       In een groot deel van mijn werk speelt de vrouw, doorgaans bloot, een rol. Of het nu lelijke of dikke vrouwen zijn, dat maakt niet uit, het gaat me om hun vorm. Vrouwen zijn rond, zijn vlezig. Ze interesseren me niet alleen om hun vorm, maar om wat ze uitstralen, wat ze mij te zeggen hebben. Mannen hebben voor mij geen interessante vorm. Misschien moet ik het zo zeggen: als je schildert zoals ik in een beweeglijk rond handschrift, komen er vanzelf ronde vormen op het doek, geen hoekige, vierkante. Als ik mensen schilder, kom ik automatisch bij vrouwen uit omdat hun vormen rond zijn, overeenkomstig mijn manier van bewegen. Eigenlijk schilder ik geen vrouwen maar mensen met ronde vormen. Dat mijn vrouwen erotisch overkomen, heeft te maken met de context waarin ik ze schilder, met de manier waarop ze handelen, bewegen etc. en met hun kleur die meestal roze is. Toppunt van erotiek vind ik op mijn terrein het gebied tussen keurige kunst en porno, een tussengebied dat ik in mijn schilderijen zelf regelmatig ontgonnen heb. Ik heb een aantal strandscènes geschilderd; de mannen heb ik daarin een broek aan gegeven, de vrouwen zijn er onbedekt anders zou ik verdoezelen waar het mij om te doen is: hun erotiserende vorm.

        Alles wat ik meemaak speelt een rol in mijn schilderijen, ik ben een autobiografisch schilder. Ik schilder als het ware mijn eigen leven, nou ja, in aanvang, daarna schildert het schilderij zichzelf en doet de aanleiding er niet meer toe. Toen ik keelkanker had gehad, had ik te weinig lucht. Een arts ried mij aan naar een Turks bad te gaan om letterlijk op adem te komen. Ik hield absoluut niet van sauna’s. Maar na een paar bezoeken ontdekte ik dat ik daar gratis modellen had. Ik keek als schilder meteen naar de vorm, de kleur, hun handelingen, hoe ze in het water sprongen, onder water zwommen. Gelukkig heb ik een sterk ontwikkeld visueel geheugen: ik sloeg de vrouwen, hun vormen, hun handelen, op in mijn hoofd en in mijn atelier kwamen ze tot leven wat resulteerde in een serie schilderijen. 

        Ik denk dat ik met mijn doeken meestal niet meer bedoel dan wat ik laat zien. Zo is het ook met de vrouwen die ik schilder. Dus niet een ideaal beeld of schoonheidsideaal, want anders had ik ze niet zo vaak vervormd. Ik wil niet nadenken terwijl ik schilder, niet overdenken wat ik aan het doen ben. Ik schilder op mijn intuïtie. Bijvoorbeeld: in een kamer zitten een volledig geklede man en volledig geklede vrouw met één ontblote borst. Ik schilder dat zonder besef van wat dat voor moet stellen, dat gaat vanzelf. Daarna denk ik: zo, zoeken jullie twee dat maar eens uit. Voor mij leven ze. Ander voorbeeld: ik was aan een groot schilderij bezig waarop een man aan zijn gulp zat te frunniken. Ik vroeg me af wat die man aan het doen was. Ik heb er een auto bij geschilderd; de man laat ik op het punt staan, in te stappen. Op de achtergrond een blote vrouw, tamelijk ver weg, met haar benen gespreid, zij ligt er niet goed bij. Ik weet niet wat ik ervan denken moet. Een verkrachtingsscène ? Het enige wat ik weet is, dat ik kranten lees, naar journaals kijk. Terwijl ik schilder spelen de dingen die me daar treffen, natuurlijk in mijn hoofd mee zonder dat ik het me realiseer.

        Ooit zei me een galeriehoudster dat ze wel vrouwen van me wilde maar dan zonder gezicht. Klanten willen niet herinnerd worden aan buren, kennissen of herkenbare vrouwen, zei ze. Als je een gezicht schildert, schilder je een persoonlijkheid. Klanten willen een half abstract schilderij. En zo begon ik vrouwen zonder gezicht te schilderen. En het wonderlijke is, dat ik ze omarmd heb.

       Met meisjes heb ik niets. Ze zijn vaak te mooi, te glad, glossy, voor mij oninteressant om te  schilderen, beetje karakterloos, het lichaam straalt nog geen leven uit. Ik houd van vrouwen op wie het leven zijn sporen heeft achtergelaten, van eerlijk vlees. Daarom heb ik een gruwelijke hekel aan siliconenborsten .Waarom zou je twee theezakjes opvullen? Ook ben ik totaal ongevoelig voor geraffineerde onderkleding, lingerie en andere tierelantijnen.

        Ik kan gaan houden van mijn vrouwen op het doek. Dan denk ik: wat een fantastische vrouw, wat een prachtig mooi mens. Het voordeel van zo’n geschilderde vrouw is dat ze nooit (meer) verandert, altijd blijft zoals ik haar gemaakt heb.   

        Misschien dat ik ooit nog eens een mooie overzichtstentoonstelling krijg waar ik een groot aantal van mijn ronde, vlezige, roze verschijningen als de constanten in mijn werk kan laten zien. Ten slotte spreek ik de wens uit, met het penseel in mijn hand te sterven met vóór me mijn laatste vrouw, nog geurend naar verf.   ”


Rob laste dagelijks een niet-schilder periode in waarin hij overdacht wat hij net geschilderd had of zou gaan schilderen, waarin hij las, wegdroomde en andere dingen ondernam dan schilderen want dat deed hij ‘hooguit een uurtje per dag’.

Want zo gemakkelijk hij erover sprak, zo moeilijk was de genese van wat hem voor ogen stond:  ‘Ik leer het nooit, zeg ik altijd, je leert ‘t ook nooit en als je eindelijk iets door hebt, ligt ’t volgende probleem er al weer, dat gaat tot aan je dood door, gelukkig maar, anders was je uitgeschilderd. ‘t Droevige, ’t pijnlijke daaraan, tegelijkertijd ‘t aardige en ’t hoopgevende: er komt nooit een einde aan.’ 


Laten we hopen dat de huidige stilstand straks enkel een cesuur in zijn schildersleven zal blijken.

Victor Vroomkoning Tachtig, Zijn mooiste gedichten/ Intiem bestaan, over de poëzie van Victor Vroomkoning Gebroken WitVrije ValParenOmmezienDodemontStapelenHet formaat van waterlandBij verstekVerloren spraakIJsbeerbestaanLippendienstOud zeerEcho van een echoKlein MuseumDe laatste dingenDe einders tegemoetOorlogsgeweld in OoijpolderMijn overbuurvrouw is een meeuwLevensbericht Wam de MoorHet Nijmegengevoel Langs brede rivierenOranjesingel 42 Het BenedenstadsliedIk wou dat ik een vogel wasViering 80ste verjaardag op 6 oktober 2018Vluchtelingen in de stadVroom, frivool, VileinIlja Leonard PfeijfferOmtrent VincentGelderlandDe 100 mooiste wielergedichtenVan Hugo Claus tot Ramsey NasrAvenueDe eerste eeuw van BoonDe Nederlandse poëzie in pocketformaatBoem Paukeslag!Tijd is niks, Plaats bestaatOlifant in BoaDe bruiloft van KanaSchijndel belicht en gedichtPoëzie & beeldenStadsdichters bijeenLuister - Rijk - KijkenArnhem-NijmegenAgenda 2007TransfiguratieVers verpaktVerstild Nijmegen, Agenda 2006Waar ik naar verlang vandaagHet liefste wat ik heb25 jaar Nederlandstalige poëzie 1980-2005Agenda 20051944 - Brabants Centrum - 2004Alles voor de liefdeNooit te vangen met haar eigen penNavel van ’t landSpiegel van de moderne Nederlandse en Vlaamse dichtkunst10 Jaar NijmegenprentDe geur van ieder seizoenHet is vandaag de datumDe mooiste sonnetten van Nederland en VlaanderenHoe wordt je halfopen mond gedichtRoute 65Het mooiste gedichtBr.O.Nr.Geen dag zonder liefdeInversZie de stille minuut van de roosGroesbeekOmmetje DukenburgEen proces in de hersenenKeer dan het getij en schrijf!Circuit des SouvenirsSchrijversportrettenDodemontStapelenHet formaat van waterlandBij verstekIJsbeerbestaanTurning TidesEen zucht als vluchtig eerbetoon