Onder redactie van Nico Nelissen, Arthur Schekermans, Kees Teeken, Frank Willems.
‘Wat is jouw favoriete gebouw in Nijmegen’? Dat is de vraag die we hebben voorgelegd aan ‘mensen die iets met Nijmegen hebben’. Zo’n 144 bekende en minder bekende Nijmegenaren hebben op deze vraag antwoord gegeven en het resultaat mag er zijn! We maken kennis met (soms heel persoonlijke) verhalen van mensen die een speciale band met een gebouw hebben en het daarom als hun ‘favoriete gebouw’ zien. Zij zijn er geboren, hebben er jarenlang gewoond, hebben er hun eerste sollicitatiegesprek gevoerd, hebben er lange tijd gewerkt, zijn daar naar de kerk gegaan, zijn daar getrouwd of hebben er concerten bijgewoond. Kortom, ze hebben allemaal bijzondere herinneringen aan dat gebouw. Hun ‘oral histories’ vertellen iets over wat de stad en haar gebouwen met Nijmegenaren doet. Dat is veel, soms heel veel, zeker als lief en leed daar werden gedeeld.
Maak kennis met een ‘bijzondere architectuurreisgids’ van Nijmegen. Het is geen ‘zakelijk’ overzicht van wat Nijmegen aan prachtige en imposante gebouwen te bieden heeft, maar een gepassioneerd relaas van hoe ieders wel en wee direct met een gebouw in Nijmegen verbonden is. Neem het boek mee als je (al dan niet met gasten) een wandeling of een fietstocht door Nijmegen maakt en leer de stad (en haar bewoners) op een andere manier kennen. Je maakt kennis met een ‘doorleefde stad’ vol met ‘favoriete gebouwen’ die ‘vertellen’ over het ’versteende leven’ of misschien beter ‘het eigen leven in steen’ van ‘mensen die iets met Nijmegen hebben’.
Mijn favoriete gebouw:
Marie-Adolffontein
Quackplein, Nijmegen, Bouwjaar: 1926 Architect: Willem Bijlard
Ik had van hem gehoord, over hem gelezen, maar hem nooit aanschouwd: de Marie-Adolffontein, in de volksmond De Stijve geheten, curieuze schepping van toenmalig stadsarchitect Willem Bijlard naar de wens van oud-wethouder Adolf Quack - Kwak Fontein met Station Nijmegen luidt het schampere onderschrift op een ansichtkaart uit 1940 -. Een fallus van dertien meter, formidabele erectie met ontblote eikel als entree van het centrum van Nijmegen. In 1926 opgericht, in 1957 neergehaald, omarmd en bespot. Wat een geschiedenis! Nadat ik in 1994 vernam dat enthousiastelingen hem weer in alle luister wilden laten herrijzen, keek ik reikhalzend uit naar de wederopbouw. Het initiatief tot herplaatsing door onder anderen Ben van Hees, voorzitter Stichting Herstel Quackmonument, gesteund door zijn levensgezellin wethouder Marja Alofs, bleek niet vruchteloos. Op 9 juli 2000 herrees het monument op zijn oude plek, onthuld door burgemeester Ed d’Hondt. En ik was meteen opgetogen door wat ik zag, sloot dit bouwwerk in mijn hart, merkwaardige mengeling van fontein, uurwerk, lichtbaken, obelisk en oorspronkelijk zelfs drinkplaats voor dieren. Kitsch-art deco, kikkermonument, hybride knutselarij van een huisvlijter, iets voor de Efteling!, kraaide de kritiek eertijds. Bedenk evenwel dat velen, zelfs hele families, zich destijds voor het Quackmonument lieten vereeuwigen als bewijs van een verblijf in Nijmegen, zoals nu menigeen voor Mariken en Het Masker gefotografeerd wil worden. Die betekenis en zijn groteske gehalte laat ik doorklinken in het gedicht dat ik in 2007 als stadsdichter schreef.
DE HERRIJZENIS VAN QUACK *
Iedereen wou met De Stijve op de plaat,
trekker van formaat blijkens prentbrief-
kaarten uit zijn glorietijd. Wie niet met
‘m paarde was niet in Nijmegen geweest.
Paarden dronken van zijn spuitend nat.
Stilaan rees wrevel over Bijlards uitleg
van de laatste wil van schenker Quack,
werd de hybride staat van zuilfontein
gelaakt, neergehaald werd hij geruimd.
Een halve eeuw erna kreeg men weer zin
in hem, oog voor zijn art deco. Te midden
van zijn stralend vocht kwam hij met rood-
granieten schacht en kop onveranderd over-
eind, het opgetogen welkom van de oude stad.
* Door stadsarchitect Bijlard werd uit een legaat
van Adolf Quack in 1926 de Marie-Adolffontein
gebouwd. In 1957 werd hij verwijderd en in 2000
herplaatst.
Victor Vroomkoning © 2007
Foto bladzijde uit 'mijn favoriete gebouw in Nijmegen'.
Foto bladzijde uit 'mijn favoriete gebouw in Nijmegen'.
