De Gelderlander 2005

Henk Aalbers, 5 oktober 2005

Dichter van erotiek en weemoed

In elke bundel brengt Victor Vroomkoning wel een paar onverbloemde odes aan de erotiek. Ook in zijn nieuwste. Maar er is meer. De dichter keert met Stapelen terug naar zijn Brabantse geboortegrond en plaatst zijn vader op een voetstuk.

De poëzie van de Nijmeegse dichter Victor Vroomkoning (pseudoniem van Walter van der Laar; 1938) is uit het leven gegrepen. En dat kan in zijn geval moeilijk anders: ,,Ik heb geen fantasie. Ik kan me geen voorstelling maken van iets dat ik niet zelf heb meegemaakt."

En dus zijn zijn gedichten terug te voeren op de dingen die hij heeft meegemaakt. ,,Ik kom ergens vandaan en voel dan de behoefte iets op te schrijven over wat ik heb meegemaakt. Het begint met een soort dagboekaan-tekeningen. En soms groeien die uit tot gedichten."

Neem het gedicht 'Treinreis' uit zijn nieuwe bundel 'Stapelen'. Een oudere man raakt in de trein opgewonden van een jonge vrouw die tegenover hem zit. In een dagdroom bemint hij haar vurig. Totdat de conducteur hem om zijn plaatsbewijs vraagt en daarmee die droom ruw verstoort.

,,Ik ken geen schroom. Hoeveel mensen dromen niet? Ik schrijf het allemaal onverbloemd op. Erotiek speelt een grote rol in mijn leven en dus ook in mijn gedichten", zegt hij. Het klinkt niet uitdagend. Integendeel, hij zegt het op de bescheiden toon van 'zo is het nu eenmaal'.

Gedichten die louter persoonlijk zijn, komen bij Vroom-koning niet door de keuring. ,,Goede gedichten moeten meer zijn dan persoonlijke ontboezemingen. Ik streef er in mijn poëzie altijd naar om het private te overstijgen." In dat verband zegt hij over het bovengenoemde gedicht dat het niet alleen gaat over die ene man in de trein, maar ook - en vooral - over 'de tragiek van de ouder wordende man'. Hij weet dat hij niet de enige is die met die tragiek te maken heeft. ,,Ik spreek er regelmatig met leeftijdgenoten over. Die herkennen het. Het schijnt bij de leeftijd te horen."

Bij 'de leeftijd' hoort onmiskenbaar ook het weemoedig terugblikken. In zijn nieuwe bundel heeft Vroomkoning de nodige plaats ingeruimd voor zijn jeugd in het Brabantse Boxtel, zijn geboorteplaats. De titel van de bundel is ontleend aan landgoed Stapelen in Boxtel. Vooral zijn vader - die bakker was - is prominent aanwezig in de poëzie over zijn jeugd. Mooie, beeldende gedichten zijn het, waarin meel stuift, deeg wordt gekneed en ovens loeien.

,,Je kunt de gedichten over mijn vader een eerbetoon aan hem noemen."

Dankzij de taal kan de dichter dat eerbetoon brengen. ,,Want als we geen taal hadden, was iedereen dood. Zolang je onderwerp van gesprek bent en zolang je in iemands gedachten voorkomt, leef je. En ook in een gedicht kun je voortleven.

,,Ik heb mijn vader in deze bundel in soms plechtstatige taal op een voetstuk geplaatst, ja zelfs Bijbelse trekjes gegeven. Misschien niet helemaal conform de werkelijk-heid, want hij was een eenvoudige man, zonder kapsones. Hij hield van een borrel en kon geweldig zingen. Maar ik heb toegegeven aan mijn behoefte om hem op een voetstuk te plaatsen. Ik sluit niet uit dat mijn zus het door mijn geschapen beeld van mijn vader helemaal niet herkent.''

Schrijven over de mensen van wie hij houdt of gehouden heeft , ervaart de dichter als leerzaam. ,,Door als schrijvend over ze na te denken, realiseer je je wie ze geweest zijn en wat ze betekend hebben. En wat jij op jouw beurt voor hen hebt betekend. Gedichten schrijven over mensen is ook jezelf scholen in mensenkennis."

Zijn nieuwe bundel eindigt met het gedicht ´Hein´, inderdaad een gedicht over de dood. De onverbiddelijke, definitieve dood, als je het de dichter vraagt. ,,Als we dood zijn, is het afgelopen, hoewel ik graag iets anders zou geloven." Maar dat is geen reden voor al te veel somberte. ,,In mijn gedichten kan ik weemoedig zijn, maar ik heb een opgewekte natuur en ben niet ontvankelijk voor depressiviteit. Ik ben heel actief, mensen weten me nog te vinden en ik heb nog heel veel plannen." Een van die plannen is het schrijven van een bundel met louter erotische gedichten. ,,Mooie erotische poëzie van een oude man.´´ Aan zijn gezicht zie je dat hij zich er op verheugt.

Victor Vroomkoning Tachtig, Zijn mooiste gedichten/ Intiem bestaan, over de poëzie van Victor Vroomkoning Gebroken WitVrije ValParenOmmezienDodemontStapelenHet formaat van waterlandBij verstekVerloren spraakIJsbeerbestaanLippendienstOud zeerEcho van een echoKlein MuseumDe laatste dingenDe einders tegemoetOorlogsgeweld in OoijpolderMijn overbuurvrouw is een meeuwLevensbericht Wam de MoorHet Nijmegengevoel Langs brede rivierenOranjesingel 42 Het BenedenstadsliedIk wou dat ik een vogel wasViering 80ste verjaardag op 6 oktober 2018Vluchtelingen in de stadVroom, frivool, VileinIlja Leonard PfeijfferOmtrent VincentGelderlandDe 100 mooiste wielergedichtenVan Hugo Claus tot Ramsey NasrAvenueDe eerste eeuw van BoonDe Nederlandse poëzie in pocketformaatBoem Paukeslag!Tijd is niks, Plaats bestaatOlifant in BoaDe bruiloft van KanaSchijndel belicht en gedichtPoëzie & beeldenStadsdichters bijeenLuister - Rijk - KijkenArnhem-NijmegenAgenda 2007TransfiguratieVers verpaktVerstild Nijmegen, Agenda 2006Waar ik naar verlang vandaagHet liefste wat ik heb25 jaar Nederlandstalige poëzie 1980-2005Agenda 20051944 - Brabants Centrum - 2004Alles voor de liefdeNooit te vangen met haar eigen penNavel van ’t landSpiegel van de moderne Nederlandse en Vlaamse dichtkunst10 Jaar NijmegenprentDe geur van ieder seizoenHet is vandaag de datumDe mooiste sonnetten van Nederland en VlaanderenHoe wordt je halfopen mond gedichtRoute 65Het mooiste gedichtBr.O.Nr.Geen dag zonder liefdeInversZie de stille minuut van de roosGroesbeekOmmetje DukenburgEen proces in de hersenenKeer dan het getij en schrijf!Circuit des SouvenirsSchrijversportrettenDodemontStapelenHet formaat van waterlandBij verstekIJsbeerbestaanTurning TidesEen zucht als vluchtig eerbetoon